18 สิงหาคม พ.ศ. 2411 ประเทศไทยกำลังจะเผชิญปรากฏการณ์สำคัญนั่นก็คือ… สุริยุปราคาเต็มดวง
รัชกาลที่ 4 ทรงมิใช่เพียงกษัตริย์ แต่ยังเป็น นักดาราศาสตร์ผู้หลงใหลการคำนวณ พระองค์ทรงใช้ความรู้ทางคณิตศาสตร์และดาราศาสตร์ คำนวณวัน เวลา และสถานที่ที่จะเห็นสุริยุปราคาได้อย่างแม่นยำที่สุด ซึ่งทรงคำนวณพยากรณ์ล่วงหน้าถึง 2 ปี ทั้งที่ในสมัยนั้นโลกยังไม่มีเครื่องมือทันสมัย
นักวิทยาศาสตร์ นักดาราศาสตร์จากต่างประเทศ จึงพากันเดินทางมาที่ “หว้ากอ” จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เพื่อร่วมสังเกตการณ์ในครั้งนั้น
เช้าวันที่ 18 สิงหาคม บริเวณหว้ากอเต็มไปด้วยนักวิทยาศาสตร์จากต่างแดน คณะนักดาราศาสตร์จากประเทศฝรั่งเศส และเซอร์แฮรี ออด เจ้าเมืองสิงคโปร์เดินทางมาเข้าเฝ้าฯ และร่วมในการสังเกตการณ์ ทุกคนรอคอยวินาทีประวัติศาสตร์
และผลลัพธ์ก็เป๊ะจริง! 🌑☀️
เมื่อถึงเวลาที่พระองค์คำนวณไว้ ฟ้าค่อย ๆ มืดลง ลมพัดเย็น เสียงนกเงียบกริบ และดวงจันทร์เคลื่อนเข้ามาบดบังดวงอาทิตย์จนหมดสิ้น ท้องฟ้ากลายเป็นสีคล้ำ มีเพียงขอบฟ้าเรืองแสงสีทองสวยงามราวภาพวาด
ภาพนั้นไม่เพียงสร้างความตื่นตะลึง แต่ยังยืนยันว่า “การคำนวณของพระองค์ถูกต้องอย่างไร้ที่ติ”
เหตุการณ์นี้กลายเป็น จุดหักเหครั้งสำคัญ เพราะทำให้ไทยได้รับการยอมรับจากนานาชาติ ว่ามีความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ไม่แพ้ชาติใดในโลก
กว่า 100 ปีผ่านไป วันที่ 14 เมษายน พ.ศ. 2525 คณะรัฐมนตรีได้มีมติเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็น “พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย” พร้อมประกาศให้ 18 สิงหาคมของทุกปี เป็นวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ เพื่อรำลึกถึงพระปรีชาสามารถของรัชกาลที่ 4 และเพื่อกระตุ้นให้สังคมไทยเห็นความสำคัญของวิทยาศาสตร์ต่อการพัฒนาประเทศ
ตั้งแต่นั้นมา เราจึงมีทั้ง กิจกรรม นิทรรศการ และงานสัปดาห์วิทยาศาสตร์ จัดขึ้นทั่วประเทศ ทั้งในโรงเรียน มหาวิทยาลัย และศูนย์วิทยาศาสตร์ เพื่อให้เยาวชนรุ่นใหม่ได้ซึมซับพลังของวิทยาศาสตร์ และแรงบันดาลใจจาก “วันฟ้าปิด”
ถ้าจะพูดถึงสถานที่ที่เป็นจุดเริ่มต้นของเรื่องราวทั้งหมดใน วันวิทยาศาสตร์ไทย ก็คงหนีไม่พ้น “อุทยานวิทยาศาสตร์พระจอมเกล้า ณ หว้ากอ” จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ที่นี่คือสถานที่จริงซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จมาสังเกตการณ์สุริยุปราคาเต็มดวงในปี พ.ศ. 2411 ถ้าสนใจเรื่องปรากฏการณ์ท้องฟ้าอื่น ๆ ที่น่าทึ่ง ลองอ่าน UAP ปริศนาบนท้องฟ้า ดูได้เลย
นี่ก็เรื่องราวทั้งหมด ที่ทำให้วันที่ 18 สิงหาคม เป็นวันที่มีความสำคัญของไทย เราอาจจะไม่เห็นสุริยุปราคาเหมือนวันนั้น แต่เราสามารถนึกถึง พระปรีชาสามารถของรัชกาลที่ 4 และใช้เป็นแรงบันดาลใจให้กล้าคิด กล้าทดลอง และกล้าค้นหาความรู้ใหม่ ๆ
เพราะท้ายที่สุดแล้ว วันวิทยาศาสตร์ไทย ไม่ได้มีไว้แค่ระลึกถึงอดีต แต่มีไว้เพื่อสร้างอนาคตของเราเช่นกัน 🌍✨
